Karpal tünel, el bileğinin el ayası tarafında tünel şeklinde bir yapıdır. Üç tarafı el bileği kemikleri ve üst kısmında transvers karpal bağ denilen yapı ile çevrelenen bu tünelden parmaklara giden dokuz adet fleksör tendon ve median sinir geçer.
Karpal tünelden fleksör tendonlar ve median sinir geçer.
Median sinir başparmağa, işaret parmağına, uzun parmağa ve yüzük parmağının yarısına duyu sağlar. Ayrıca bilek seviyesinde başparmağın tabanındaki kasları çalıştırarak başparmağın güçlü olmasına katkıda bulunur.
Karpal kanal boyutunun küçülmesi, içeriğinin artması (fleksör tendonların etrafındaki dokunun şişmesi gibi) veya her ikisinin birlikte olması ile median sinir kanal içinde sıkışabilir. Tünelin içinde basıncın artması median sinire zarar verir.
Karpal kanal boyutunun küçülmesi, içeriğinin artması (fleksör tendonların etrafındaki dokunun şişmesi gibi) veya her ikisinin birlikte olması ile median sinir kanal içinde sıkışabilir. Tünelin içinde basıncın artması median sinire zarar verir.
Karpal Tünel Sendromunun Nedenleri
Karpal tünel sendromunun gelişiminde bünyesel ve bireysel faktörler rol oynayabilir. Genellikle orta yaşlı kadınlarda görülür, fakat çocuklar dışında her yaşta ve erkeklerde de görülebilir.
Karpal tünel sendromu için başlıca risk faktörleri şunlardır:
Karpal tünel sendromunun gelişiminde bünyesel ve bireysel faktörler rol oynayabilir. Genellikle orta yaşlı kadınlarda görülür, fakat çocuklar dışında her yaşta ve erkeklerde de görülebilir.
Karpal tünel sendromu için başlıca risk faktörleri şunlardır:
• Kalıtım: En önemli faktördür. Bazı insanlarda karpal tünel doğal olarak daha küçük olabilir veya sinirde anatomik farklılıklar olabilir.
• Elin tekrarlayan ve aşırı kullanımı: Aynı el ve bilek hareketlerini veya aktivitelerini uzun süre tekrarlamak, bilekteki tendonlarda şişmeye neden olarak sinirde sıkışmaya yol açabilir.
• El ve bilek pozisyonu: El ve bileğin aşırı fleksiyon veya ekstansiyonunu uzun süre gerektiren aktiviteler yapmak sinir üzerindeki baskıyı artırabilir.
• Elin tekrarlayan ve aşırı kullanımı: Aynı el ve bilek hareketlerini veya aktivitelerini uzun süre tekrarlamak, bilekteki tendonlarda şişmeye neden olarak sinirde sıkışmaya yol açabilir.
• El ve bilek pozisyonu: El ve bileğin aşırı fleksiyon veya ekstansiyonunu uzun süre gerektiren aktiviteler yapmak sinir üzerindeki baskıyı artırabilir.
El bileğini aşırı fleksiyonda tutarak çalışmak zorunda olanlarda median sinire baskı artar.
• Gebelik: Hamilelik sırasındaki hormonal değişiklikler sinir üzerinde baskıya neden olabilir.
• Diğer sebepler: Diyabet, romatoid artrit, hipotiroidi, karpal tünel içinde yer kaplayan tümörler, el bileği kırık ve çıkıkları da karpal tünel içinde sinirin sıkışmasına yol açabilir.
• Diğer sebepler: Diyabet, romatoid artrit, hipotiroidi, karpal tünel içinde yer kaplayan tümörler, el bileği kırık ve çıkıkları da karpal tünel içinde sinirin sıkışmasına yol açabilir.
Karpal Tünel Sendromunda Yakınmalar ve Belirtiler
Karpal tünel sendromunun karakteristik belirtileri vardır. Bunlar:
• Başparmak, işaret, orta ve yüzük parmaklarında uyuşma, karıncalanma, yanma ve ağrı
• Önkoldan omza doğru ilerleyebilen ağrı veya karıncalanma
• Eldeki zayıflık ve beceriksizlik, başparmakta güçsüzlük
• Eldeki cisimleri düşürme
• Önkoldan omza doğru ilerleyebilen ağrı veya karıncalanma
• Eldeki zayıflık ve beceriksizlik, başparmakta güçsüzlük
• Eldeki cisimleri düşürme
Şikayetler herhangi bir yaralanma olmadan ve yavaş yavaş başlar. Durum kötüleştikçe belirtiler daha sık ortaya çıkabilir veya daha uzun süre devam edebilir. Bazen ağrı dirseğe ve kola, hatta omza ve boyuna doğru yayılabilir.
Gece belirtileri çok yaygındır ve hastayı uykudan uyandırabilir. Uykuyu bozan ve huzursuzluk yaratan bu şikayetler insanın günlük yaşam kalitesini bozabilir. Gün içinde belirtiler sıklıkla, telefonla konuşurken, araba kullanırken veya gazete/kitap okurken olduğu gibi, bilek ileri veya geri bükülü olarak bir şey uzun süre tutulduğunda ortaya çıkar. Eli sallayarak veya silkeleyerek ağrıyı azaltmak mümkün olabilir. Kuvvetsizlik ve hissizlik elle yapılan aktivitelerde zorluk yaratır. Hastalar ellerindekini düşürebilir. Hastalık ilerlerse el ayasındaki kaslarda atrofi belirgin hale gelir.
Gece belirtileri çok yaygındır ve hastayı uykudan uyandırabilir. Uykuyu bozan ve huzursuzluk yaratan bu şikayetler insanın günlük yaşam kalitesini bozabilir. Gün içinde belirtiler sıklıkla, telefonla konuşurken, araba kullanırken veya gazete/kitap okurken olduğu gibi, bilek ileri veya geri bükülü olarak bir şey uzun süre tutulduğunda ortaya çıkar. Eli sallayarak veya silkeleyerek ağrıyı azaltmak mümkün olabilir. Kuvvetsizlik ve hissizlik elle yapılan aktivitelerde zorluk yaratır. Hastalar ellerindekini düşürebilir. Hastalık ilerlerse el ayasındaki kaslarda atrofi belirgin hale gelir.
İlerlemiş olgularda el ayasındaki kaslarda zayıflama ve his kusuru gelişir.
Karpal Tünel Sendromu Tanısı
Karpal tünel sendromu tanısı hastanın şikâyetleri ve muayene bulguları ile konur. Bu amaçla:
|
•
|
Başparmakta kuvvet kaybı olup olmadığına bakılır.
|
|
•
|
Dirsekten kol uzatılır ve el bileği aşağı doğru bükülür. Karpal tünel sendromu varsa elde uyuşma ve ağrı olur.
|
|
•
|
El bileği seviyesinde median sinir üzerine basılınca belirtiler başlar veya artar.
|
|
•
|
Median sinire refleks çekici ile vurulunca el parmaklarında elektrik çarpmasına benzer bir duygu oluşur.
|
|
•
|
Başparmak, işaret, orta ve yüzük parmaklarının duyusu kontrol edilir.
|
Karpal Tünel Sendromu Tedavisi
Karpal tünel sendromu tedavi edilmezse genellikle zamanla kötüleşir. Bu nedenle erken teşhis önemlidir ve belirtiler başladıktan sonra mümkün olduğu kadar erken tedavi edilmelidir. Karpal tünel sendromu erken teşhis edilip erken tedavi edilirse, ameliyata gerek kalmaz.
Ameliyatsız Tedavi:
|
•
|
Tedaviye el bileğini normal pozisyonda tutan bir gece ateli kullanılarak başlanılır. Eğer belirtiler şiddetli ise, atel gündüz de kullanılır. Özellikle gece ateli kullanımı şikâyetleri azaltır ya da geçirir.
|
|
•
|
Hastanın yakınmaları devam ederse anti-inflamatuvar ilaç kullanımı ve fizik tedavi yöntemleri ile median sinir etrafındaki ödem azaltılmaya çalışılır. Ancak ilaçların karpal tünel sendromunu iyileştirdiğine dair kanıt yoktur. Karpal tünel sendromuna romatoid artrit veya başka bir inflamatuvar artrit neden oluyorsa, artritin tedavisi karpal tünel sendromunun semptomlarını azaltabilir.
|
|
•
|
Belirtileri artıran el hareketlerinden ve pozisyonlarından kaçınmak gerekir.
|
Cerrahi Tedavi
Belirtiler şiddetliyse veya diğer tedavilere yanıt vermiyorsa ya da hastalık çok ilerlemişse cerrahi tedavi gerekir. Ameliyat kararı vermede belirtilerin şiddeti, fizik muayene bulguları, ameliyatsız tedaviye yanıt ve test sonuçlarına göre verilir. Özellikle başparmak kaslarının sürekli uyuşukluğu ve erimesi olan vakalarda, geri dönüşü olmayan hasarı önlemek için ameliyat önerilir.
Cerrahi tedavinin amacı transvers karpal bağı keserek median sinir üzerindeki baskının hafifletilmesidir. Bu bağın serbest bırakılması tünelin boyutunu artırır ve median sinir üzerindeki basıncı azaltarak sinire uygun kan akışına ve sinirin fonksiyonuna izin verir.
Karpal tünel cerrahisinde hastanın genellikle hastanede yatması gerekmez. Hastalar ameliyattan sonraki 2-3 gün içinde yavaş yavaş ellerini kullanmaya başlar. Dikişler 15 gün sonra alınır. Tam iyileşme hastanın yaşına, belirtilerin ciddiliğine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak her hastada farklıdır. Hastaların çoğunda belirtiler ameliyattan sonra yok olur ama düzelme tedricidir. Elin kavrama ve sıkma kuvveti iki ay içerisinde geri döner. Ameliyat yapmada geç kalınmışsa, düzeleme daha yavaş olur. Ameliyat sonrası bazı hastalarda fizik tedavi uygulaması gerekli olabilir.
Belirtiler şiddetliyse veya diğer tedavilere yanıt vermiyorsa ya da hastalık çok ilerlemişse cerrahi tedavi gerekir. Ameliyat kararı vermede belirtilerin şiddeti, fizik muayene bulguları, ameliyatsız tedaviye yanıt ve test sonuçlarına göre verilir. Özellikle başparmak kaslarının sürekli uyuşukluğu ve erimesi olan vakalarda, geri dönüşü olmayan hasarı önlemek için ameliyat önerilir.
Cerrahi tedavinin amacı transvers karpal bağı keserek median sinir üzerindeki baskının hafifletilmesidir. Bu bağın serbest bırakılması tünelin boyutunu artırır ve median sinir üzerindeki basıncı azaltarak sinire uygun kan akışına ve sinirin fonksiyonuna izin verir.
 |
|
.png) |
|
| A, B: Ameliyatla gevşetilen karpal tünel içinde median sinirin kum saati şeklini aldığı görülmekte. |
Karpal tünel cerrahisinde hastanın genellikle hastanede yatması gerekmez. Hastalar ameliyattan sonraki 2-3 gün içinde yavaş yavaş ellerini kullanmaya başlar. Dikişler 15 gün sonra alınır. Tam iyileşme hastanın yaşına, belirtilerin ciddiliğine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak her hastada farklıdır. Hastaların çoğunda belirtiler ameliyattan sonra yok olur ama düzelme tedricidir. Elin kavrama ve sıkma kuvveti iki ay içerisinde geri döner. Ameliyat yapmada geç kalınmışsa, düzeleme daha yavaş olur. Ameliyat sonrası bazı hastalarda fizik tedavi uygulaması gerekli olabilir.
